Niềng răng xong bị móm – Nguyên nhân và cách khắc phục

Sau khi trải qua một hành trình chỉnh nha kéo dài từ 1–2 năm, không ít người háo hức tháo niềng trong tâm thế chờ đón nụ cười mới rạng rỡ hơn. Thế nhưng, niềm vui ấy đôi khi lại nhường chỗ cho sự hụt hẫng: răng đều thật đấy, nhưng khuôn mặt lại trở nên “khác lạ” – răng cửa bị kéo tụt vào trong, môi trên hóp lại, trong khi cằm dưới bỗng nổi bật hơn khiến tổng thể gương mặt trông móm thấy rõ. Tình trạng này đặc biệt dễ nhận ra khi nhìn nghiêng: nét hài hòa ngày nào giờ biến mất, thay vào đó là cảm giác mất cân đối.

Cảm giác chung của những ai rơi vào hoàn cảnh này thường là lo lắng, thất vọng, thậm chí hoang mang không hiểu vì sao lại xảy ra tình trạng như vậy. Có người bắt đầu nghi ngờ tay nghề bác sĩ, người khác thì hoang mang nghĩ rằng do chính mình không tuân thủ đúng chỉ dẫn. Đặc biệt, với những ai từng được kỳ vọng chỉnh nha để cải thiện thẩm mỹ khuôn mặt, kết quả này lại càng khiến họ khó chấp nhận. Bởi thay vì trẻ trung và hài hòa hơn, khuôn mặt lại trở nên “kém sắc” một cách không ngờ.

Vậy câu hỏi đặt ra là: phải chăng đây là một sai sót trong quá trình chỉnh nha? Hay có những yếu tố nào khác dẫn đến tình trạng móm sau niềng? Và quan trọng nhất – liệu có thể khắc phục được hay phải “sống chung” với gương mặt kém hài hòa đó? Hãy cùng tìm hiểu cụ thể trong phần tiếp theo của bài viết.

1. Cách nhận biết sớm tình trạng móm sau khi niềng răng

Sau khi tháo niềng, ai cũng mong chờ một nụ cười đẹp và gương mặt hài hòa hơn. Tuy nhiên, nếu bạn để ý thấy một số thay đổi dưới đây, rất có thể bạn đang gặp tình trạng “móm ngược” do quá trình chỉnh nha chưa thật sự phù hợp:

1. Nhìn gương mặt thấy… hơi “lạ”

• Gương mặt có cảm giác hóp lại, đặc biệt là phần môi trên trông như bị tụt vào trong.
• Cằm dưới bỗng nhiên nhô ra rõ hơn, tạo cảm giác mặt “dài” hoặc “gãy”.
• Nhìn nghiêng dễ thấy phần hàm dưới lấn át hàm trên – khác hẳn với kỳ vọng sau niềng.

2. Cảm giác khớp cắn không ổn khi ăn nhai

• Khi nhai, bạn cảm thấy răng hàm trên và dưới không thật sự “ăn khớp”.
• Có thể bị cắn ngược: răng dưới phủ lên răng trên thay vì ngược lại.
• Khớp cắn lệch nhẹ khiến việc ăn uống trở nên không thoải mái, khó nhai kỹ.

3. So sánh ảnh trước – sau niềng để kiểm tra

• Hãy thử đặt ảnh chụp chính diện và nghiêng của bạn trước và sau khi tháo niềng cạnh nhau.
• Nếu phần miệng – cằm bị thay đổi theo hướng “lùi vào, nhô ra”, khuôn mặt mất đi độ đầy đặn, bạn nên đi khám lại để được kiểm tra chính xác.

Lưu ý: Đôi khi những thay đổi này diễn ra âm thầm và dần dần, nên việc chụp ảnh định kỳ trong quá trình niềng và sau khi tháo niềng là rất cần thiết để theo dõi sự thay đổi của khuôn mặt.

Tham khảo: Những điều bạn cần biết về niềng răng khớp cắn ngược

2. Nguyên nhân niềng răng bị móm là gì?

Tình trạng sau khi niềng răng bị móm có thể do các nguyên nhân sau đây:

1. Bỏ sót đánh giá tổng thể cấu trúc hàm – răng – khuôn mặt

Một sai lầm thường gặp trong điều trị chỉnh nha là chỉ tập trung vào sự sắp xếp của răng mà bỏ qua mối tương quan giữa hàm trên, hàm dưới và cấu trúc khuôn mặt. Ở những bệnh nhân có xương hàm dưới phát triển quá mức hoặc xương hàm trên kém phát triển bẩm sinh, việc chỉ niềng răng mà không kết hợp phẫu thuật hàm (trong các trường hợp cần thiết) sẽ không thể cải thiện triệt để tình trạng móm – thậm chí còn làm lộ rõ hơn khuyết điểm sau khi răng được kéo lùi.

Một bác sĩ nhiều kinh nghiệm luôn đánh giá tổng thể dựa trên:

• Tỷ lệ giữa hàm trên và hàm dưới (Class I, II, III)
• Đường thẩm mỹ E-line
• Tư thế và độ nhô của môi, cằm khi nhìn nghiêng
• Cân nhắc yếu tố di truyền và sự phát triển xương mặt theo độ tuổi

Thiếu các phân tích này từ đầu là nguyên nhân gốc rễ khiến điều trị chỉnh nha đi sai hướng, đặc biệt ở người trưởng thành có cấu trúc xương hàm đã ổn định.

2. Sai sót trong kỹ thuật chỉnh nha

Nhổ răng không đúng chỉ định (nhất là răng số 4) có thể tạo khoảng quá lớn trên cung hàm, khiến bác sĩ buộc phải kéo răng cửa lùi sâu vào trong để đóng khoảng, từ đó làm môi trên tụt, môi dưới nhô, tạo cảm giác móm hoặc “hóp mặt”. Ngoài ra, nếu lực kéo quá mạnh hoặc sử dụng dây cung/lò xo không kiểm soát tốt, trục răng có thể ngả sai hướng, gây biến đổi cả hình dáng cung hàm và cấu trúc mềm quanh miệng.

Ở đây, kỹ thuật không chỉ nằm ở việc “răng có thẳng không”, mà là:

• Răng được di chuyển theo đúng trục sinh lý hay không
• Khoảng nhổ răng được đóng hợp lý và hài hòa với khuôn mặt
• Có kiểm soát được sự nghiêng, độ xoay, độ tụt của răng cửa hay không

Một bác sĩ giàu kinh nghiệm sẽ kiểm tra liên tục bằng phim Cephalometric, mô phỏng 3D để theo dõi sự thay đổi của trục răng và khối mặt theo thời gian.

3. Bỏ qua vấn đề khớp cắn chức năng

Khớp cắn không chỉ là yếu tố “cắn đều”, mà liên quan mật thiết đến:

• Tư thế nghỉ của hàm dưới
• Vận động hàm khi ăn nhai, nói chuyện
• Cân bằng lực lên cơ và khớp thái dương hàm

Nếu một bệnh nhân bị cắn ngược, cắn sâu hoặc cắn chéo, nhưng bác sĩ không điều chỉnh triệt để, sẽ dẫn đến lệch tương quan giữa các răng cửa, làm trầm trọng thêm biểu hiện móm sau tháo niềng. Trong nhiều trường hợp, sai lệch khớp cắn âm thầm tồn tại, khiến bệnh nhân tưởng là thẩm mỹ đã ổn, nhưng thực chất hàm dưới vẫn phải đưa ra để “tìm điểm tiếp xúc”, tạo ra hiện tượng đẩy cằm ra trước, biểu hiện giống móm.

4. Không tuân thủ đeo hàm duy trì hoặc hướng dẫn chưa chuẩn xác

Sau khi tháo mắc cài, nếu không đeo hàm duy trì đủ thời gian, đúng cách hoặc sử dụng loại hàm duy trì không phù hợp, răng rất dễ xê dịch khỏi vị trí mong muốn, đặc biệt là răng cửa. Trong một số trường hợp, răng cửa bị lùi vào, kết hợp với lực cơ môi và thói quen đẩy lưỡi có thể khiến cấu trúc cung răng thay đổi, từ đó làm thay đổi khớp cắn và tái hiện lại biểu hiện móm một cách bất ngờ sau vài tháng.

Việc này đòi hỏi bác sĩ phải:

• Chỉ định loại hàm duy trì phù hợp (cố định hay tháo lắp)
• Hướng dẫn rõ cách đeo, thời gian đeo
• Theo dõi định kỳ và điều chỉnh nếu có biểu hiện xô lệch nhẹ tái phát

5. Biến đổi xương hàm sau niềng ở trẻ chưa dậy thì

Trong chỉnh nha cho trẻ nhỏ (thường từ 8–12 tuổi), bác sĩ có thể can thiệp sớm để dẫn hướng phát triển xương mặt. Tuy nhiên, nếu việc can thiệp diễn ra trước khi xương hàm hoàn tất phát triển, hoặc không được duy trì đúng cách sau giai đoạn tăng trưởng mạnh, xương hàm dưới có thể phát triển vượt trội sau niềng, dẫn đến tình trạng móm tái phát hoặc trầm trọng hơn.

Do đó, ở trẻ em, chỉnh nha cần kết hợp với:

• Dự đoán tăng trưởng xương dựa trên phim sọ nghiêng và đánh giá sinh học
• Theo dõi chặt chẽ đến sau dậy thì
• Có thể phải niềng giai đoạn 2 hoặc chỉ định phẫu thuật nếu tăng trưởng không kiểm soát

Xem thêm: Bọc răng sứ có hết móm không?

3/ Cách khắc phục tình trạng niềng răng xong bị móm?

Sau khi tháo niềng, nếu khuôn mặt trở nên móm hơn — răng bị đẩy vào trong quá mức, môi hóp, cằm nhô — thì chắc chắn cần được đánh giá lại bởi bác sĩ chuyên sâu về chỉnh nha. Việc khắc phục tình trạng này phụ thuộc rất lớn vào nguyên nhân gây móm và mức độ sai lệch hiện tại, vì vậy cần phân loại rõ ràng trước khi đưa ra hướng xử lý phù hợp.

1. Trường hợp móm nhẹ

Đây là tình huống khá phổ biến và dễ khắc phục nhất. Bệnh nhân thường có cấu trúc xương hàm hài hòa, nhưng quá trình niềng răng trước đó đã khiến răng cửa hàm trên bị kéo lùi vào trong quá nhiều, tạo ra sự chênh lệch tương quan giữa môi – răng – cằm. Biểu hiện có thể là môi trên hóp lại, răng cửa không đủ độ nghiêng tự nhiên.

➤ Hướng khắc phục:

• Tái niềng nhẹ bằng khay trong suốt (Invisalign) hoặc mắc cài cố định trong thời gian ngắn để đẩy răng cửa ra trước.
• Đánh giá lại đường cong nụ cười và tương quan răng – môi thông qua ảnh mặt nghiêng và phim Cephalometric.
• Nếu có dấu hiệu mất hỗ trợ môi, bác sĩ có thể điều chỉnh độ nghiêng răng cửa để cải thiện thẩm mỹ mềm mà không ảnh hưởng khớp cắn.

2. Trường hợp móm vừa

Trong nhiều ca, nguyên nhân đến từ sự dịch chuyển răng sau tháo niềng hoặc kế hoạch điều trị ban đầu chưa triệt để, đặc biệt nếu không đeo hàm duy trì đúng cách. Móm tái phát mức độ vừa thường đi kèm lệch khớp cắn (khớp cắn ngược nhẹ hoặc khớp cắn không vững).

Hướng khắc phục:

• Chỉnh nha toàn diện lại kết hợp sử dụng hàm chức năng hoặc hàm tiền chỉnh nha nếu bệnh nhân vẫn còn đang ở tuổi phát triển.
• Đánh giá lại tương quan răng – xương hàm bằng chụp phim CT hoặc Ceph, lập kế hoạch chỉnh lại hướng mọc và vị trí răng.
• Sử dụng kỹ thuật điều chỉnh vector lực niềng phù hợp để không làm trầm trọng hơn tình trạng móm.

3. Trường hợp móm nặng

Đây là dạng sai lệch xương (skeletal class III) mà chỉnh nha đơn thuần không đủ để điều chỉnh. Trong nhiều ca, tình trạng móm chỉ được “che lấp” tạm thời bằng cách kéo răng cửa hàm trên ra trước hoặc đẩy răng dưới vào trong. Tuy nhiên, nếu không kiểm soát được sự phát triển xương hàm dưới hoặc điều trị sai hướng từ đầu, sau khi tháo niềng, móm sẽ càng lộ rõ.

Hướng khắc phục:

• Phẫu thuật hàm dưới (BSSO) là giải pháp chính để điều chỉnh vị trí xương hàm dưới, đưa về tương quan cân đối với hàm trên.
• Kết hợp tái chỉnh nha trước phẫu thuật (đưa răng về vị trí trung lập) và chỉnh nha sau phẫu thuật (tinh chỉnh khớp cắn và thẩm mỹ răng).
• Trường hợp bệnh nhân đã từng niềng nhưng không đạt hiệu quả, bác sĩ sẽ cần lên kế hoạch điều trị lại từ đầu, có thể kéo dài từ 12–24 tháng tùy mức độ lệch.

Lưu ý quan trọng:

• Dù ở mức độ nào, việc khám chuyên sâu lại với bác sĩ chỉnh nha có kinh nghiệm là bước bắt buộc để đánh giá toàn diện tình trạng móm sau niềng.
• Không nên chủ quan hay tự tìm cách khắc phục tại nhà (như đeo lại hàm cũ, ép đeo khay), vì có thể khiến sai lệch trở nên nghiêm trọng hơn.
• Càng phát hiện sớm – đặc biệt trong vòng 6–12 tháng sau tháo niềng – khả năng can thiệp chỉnh sửa càng cao và hiệu quả thẩm mỹ – chức năng càng tốt.

Tham khảo: Bảng giá các loại niềng răng tại Nha khoa Thúy Đức

4. Nha khoa Thúy Đức – nha khoa uy tín tại Hà Nội

Với hơn 19 năm kinh nghiệm và hơn 7000 ca niềng răng thành công, Nha khoa Thúy Đức đã trở thành một trong những phòng khám chỉnh nha uy tín được đông đảo khách hàng tại Hà Nội và các tỉnh thành lân cận tin tưởng lựa chọn. Đặc biệt, phòng khám nổi bật với khả năng xử lý những ca răng phức tạp, sai lệch khớp cắn nặng – điều mà không phải đơn vị nào cũng đảm nhiệm được.

Dẫn dắt chuyên môn tại đây là BS. Phạm Hồng Đức – bác sĩ đạt thứ hạng Diamond toàn cầu trong điều trị niềng răng trong suốt Invisalign. Ông cũng là thành viên của các hiệp hội chỉnh nha danh tiếng như AAO – Hiệp hội chỉnh nha Hoa Kỳ, WFO – Hiệp hội chỉnh nha Thế giới và IAO – Hiệp hội nắn chỉnh răng quốc tế. Bác sĩ Đức chính là người tiên phong đưa kỹ thuật chỉnh nha F.A.C.E. về Việt Nam – phương pháp giúp bảo tồn răng thật tối đa, hạn chế tối đa việc nhổ răng khi điều trị.

Không chỉ chú trọng chuyên môn, Nha khoa Thúy Đức còn đặc biệt quan tâm đến trải nghiệm của khách hàng. Đội ngũ bác sĩ và nhân viên tư vấn luôn hoạt động với phương châm “Quan tâm nụ cười bạn bằng cả trái tim”, mang đến sự đồng hành tận tâm từ lúc bắt đầu cho đến khi hoàn thiện quá trình điều trị.

Nếu bạn đang lo lắng về tình trạng răng sau khi chỉnh nha hoặc mong muốn được điều trị bởi bác sĩ có chuyên môn cao, hãy liên hệ ngay!

NHA KHOA THÚY ĐỨC

• Địa chỉ: Số 64 phố Vọng, Phương Mai, Đống Đa, Hà Nội.
• Hotline: 093.186.3366 – 096 3614566
• Website: https://nhakhoathuyduc.com.vn/